Iconische bul Rambo is slachtoffer van menselijk gedrag.

Veel natuurliefhebbers en inwoners van Sri Lanka, die door het land reizen zijn bekend met olifant Rambo in het Udawalawe National Park, die in de loop der jaren een nauw interactief gedrag met mensen heeft ontwikkeld. In het begin van de jaren negentig was Rambo een van de eerste bullen die er een gewoonte van maakte om naar de afrastering te komen en voedsel van voorbijgangers aan te nemen. In de loop der jaren hebben reizigers suikerriet, watermeloenen en bananen gekocht bij de lokale verkopers, die blij waren met de omzet, om Rambo en nog zeker 20 andere olifanten te voeren. Vooral Rambo is hierdoor uitgegroeid tot een fenomeen, ook bij veel reisorganisaties die reizen naar Sri Lanka aanbieden.

Het Department of Wildlife Conservation (DWC) realiseerde zich dat zij onvoldoende gedaan hadden om de maatregel te handhaven om Rambo en zijn soortgenoten niet te voeren. Als oplossing plaatste het DWC vervolgens, achter de bestaande afrastering, een tweede elektrische afrastering over een lengte van circa 25 km. Deze afrastering bleek succesvol. Er kwamen geen olifanten meer naar deze plek om zich te laten voeren, behalve Rambo. De intelligente bul zwom over het stuwmeer en klom op de steile oever langs de stuwdam om toegang te krijgen tot de rijbaan, waar slechts één hek was, om als vanouds voedsel te halen bij passerende voertuigen. Hij doet dit inmiddels al meer dan een decennium, zonder dat het DWC heeft ingegrepen. In feite heeft het DWC het voeren van Rambo jarenlang gedoogd.

De laatste tijd zou het DWC hebben geprobeerd om Rambo met vuurwerk van zijn favoriete plek te verjagen. Door de pogingen om hem te verjagen is de anders zo kalme bul angstig en is zijn gedrag enigszins onvoorspelbaar geworden. In opdracht van het DWC zijn er borden langs de dijk van het Udawalawe-reservoir geplaatst, waarop, zowel in het Engels als het Singalees, staat vermeld dat het voeren van deze olifant een strafbaar feit is. De borden bleken geen effect te hebben. Tegenwoordig voeren voorbijgangers Rambo vlak naast de ‘niet voeren’-borden en wordt er totaal niet gehandhaafd door het DWC

Om het probleem met Rambo op te lossen zal het DWC de bul waarschijnlijk binnenkort gaan vangen en hem verplaatsen naar een terrein, dat in feite een olifantengevangenis is. In een recent wetenschappelijk artikel met de titel: ‘Problem-Elephant Translocation: Translocating the Problem and the Elephant?’, dat is geschreven door vooraanstaande wetenschappers en olifantenexperts, waaronder Dr. Tharaka Prasad, directeur-gezondheid van het DWC, wordt gesteld dat het verplaatsen van ‘probleemolifanten’ juist leidt tot een toename en intensivering van het aantal mens-olifant conflicten én een verhoogde olifantensterfte.

Dr. Vijitha Perera, hoofddierenarts, die de leiding heeft over het olifantjesweeshuis Elephant Transit Home (ETH) in Udawalawe, heeft Rambo twee keer gered van ernstige levensbedreigende verwondingen en heeft al meer dan 25 jaar een nauwe band met de bul. Dr. Perera weet dat Rambo de laatste tijd regelmatig ronddwaalt in aangrenzende dorpen in Udawalawe National Park. Zijn observaties gaven echter aan dat Rambo gewoonlijk niemand kwaad doet. Alleen wanneer hij wordt geconfronteerd met agressieve dorpelingen, kan hij onvoorspelbaar reageren. Dit baart de dorpelingen zorgen. Er is dus zeker een probleemsituatie ontstaan.

Nationale parken zijn gebieden die wettelijk zijn aangewezen voor de bescherming en het welzijn van wilde dieren. De DWC lijkt te zijn vergeten dat in nationale parken dieren de bewoners zijn en dat mensen de indringers zijn. Rambo heeft bovendien geen voet buiten de grenzen van het Udawalawe Nationaal Park gezet. Tijdens een recente discussie gaf olifantenexpert en auteur van vele boeken, Jayantha Jayawardena, aan dat de DWC haar primaire doelstelling, het beschermen van de dieren, lijkt te zijn vergeten, en zich in plaats daarvan meer richt op het beschermen van mensen! Het is tragisch dat Rambo nu het slachtoffer hiervan dreigt te worden, terwijl het dier niets verkeerds heeft gedaan. Het zijn juist de mensen die zijn territorium zijn binnengedrongen en hem hebben geleerd zich op deze manier te gedragen.Als Rambo wordt verplaatst, zal dit tot zijn dood kunnen leiden. Olifanten zijn zeer intelligent met een sterke trouw aan hun leefgebied. Zeer waarschijnlijk zal Rambo na zijn overplaatsing proberen om de weg terug te vinden naar zijn vertrouwde leefomgeving. De kans is groot dat hij dan beschoten zal worden door lokale dorpelingen, waarbij hij mogelijk een pijnlijke dood sterft in een voor hem onbekend gebied. In plaats het probleem op te lossen door de olifant te verplaatsen, zou het DWC strenger en vooral consequent moeten handhaven op de bestaande maatregelen om zo te voorkomen dat mensen Rambo voeren. Wanneer Rambo niet meer wordt gevoerd is het voor hem ook niet langer aantrekkelijk om telkens naar deze plek terug te keren. Om het probleem helemaal op te lossen zou het DWC daarnaast ook moeten investeren om de de dorpelingen inzichtelijk te maken in het de situatie en hen te leren om Rambo de ruimte en tijd te geven die hij nodig heeft, zodat mens en olifant voortaan zonder problemen naast elkaar kunnen blijven leven. Vervolgens zou het DWC na verloop van tijd kunnen beoordelen of deze maatregelen tot het gewenste resultaat hebben geleid.

Rambo heeft zoveel belangstelling en publiciteit gecreëerd voor Sri Lanka en daarmee gezorgd voor een toename van het toerisme, veel meer dan men via een reclamecampagne had kunnen bereiken. Daarom moet al het mogelijke door het DWC worden gedaan om deze iconische bul te redden van zijn naderende lot, dat puur door mensenlijk gedrag is veroorzaakt.