Een kudde wilde Aziatische olifanten liep een week geleden door de buitenwijken van de stad Kunming, de hoofdstad van de provincie Yunnan in het zuidwesten van China. De kudde bestaat uit 15 dieren, waaronder 3 babyolifantjes, en komt uit een natuurreservaat in Yunnan in de regio Xishuangbanna in het zuiden van het land. Ongeveer een jaar geleden heeft de kudde het natuurreservaat verlaten en migreert sindsdien langs snelwegen en door akkers. Volgens de Chinese staatstelevisie bevonden de olifanten zich op de middag van 2 juni slechts enkele kilometers van de rand van Kunming, een stad met zo’n 8 miljoen inwoners. In het gebied waar deze kudde vandaan komt is, sinds de regering twee reservaten heeft opgericht, de populatie olifanten gegroeid. Er leven nu ongeveer 280 olifanten.

Wanneer olifanten hun leefgebied verlaten kan dit meerdere oorzaken hebben; om grote risico’s en/of gevaarlijke situaties te vermijden, of om voedsel- en waterbronnen te vinden. Mogelijk leven er in het natuurreservaat teveel olifanten in een steeds kleiner wordend leefgebied, met als gevolg een gebrek aan voldoende voedselbronnen, en is dit de reden geweest waarom deze kudde is gaan rondtrekken. Voor olifanten is het heel natuurlijk om op zoek te gaan naar betere leefomstandigheden. Volgens Joshua Plotnik, een expert op het gebied van de kennis en het gedrag van Aziatische olifanten aan het Hunter College in New York, is een andere belangrijke oorzaak de menselijke ontwikkeling, zoals landbouw en verstedelijking in het reservaat, die ernstige inbreuk maakt op het leefgebied van de dieren.

Misschien weet de matriarch van de rondtrekkende kudde zich vruchtbare vegetatie te herinneren op een locatie waar ze mogelijk tientallen jaren geleden is geweest. Helaas voor de olifanten is het landschap de afgelopen decennia drastisch veranderd. De olifanten, die op zoek zijn naar voedsel en water, komen onderweg overal landbouwgrond en menselijke nederzettingen tegen in een gebied dat eens ongerepte natuur was. De autoriteiten proberen de dieren weg te leiden van bevolkte gebieden. Men vreest dat er conflicten tussen dorpelingen en de olifanten ontstaan als de kudde dorpen binnentrekt en gewassen op akkers verorbert. Naar schatting heeft de kudde tot op heden ongeveer 1,1 miljoen dollar aan schade veroorzaakt; voornamelijk door het leeg eten van akkers. Er werd zelfs gemeld dat een jonge bul dronken was geworden nadat hij een voorraad gefermenteerd graan had opgegeten dat werd gebruikt om sterke drank te maken. Afgezien van het veroorzaken van enige economische schade, zijn er tot nu toe gelukkig geen conflicten geweest tussen de olifanten en mensen. Maar de kans daarop neemt toe naarmate ze dieper in bevolkte gebieden dwalen. Lokale overheden in Yunnan, dat grenst aan Vietnam, Laos en Myanmar, hebben de afgelopen weken wegversperringen en tonnen voedsel gebruikt om de koers van de olifanten te doen veranderen. Dat is niet gelukt. Ondertussen hebben de autoriteiten uit voorzorg enkele woonwijken geëvacueerd en inwoners gewaarschuwd om uit de buurt van de olifanten te blijven.

Wetenschappers proberen intussen de beweegredenen van de olifanten beter te begrijpen om zo het probleem te kunnen oplossen. Chen Mingyong, een professor aan de School of Ecology and Environment van de Yunnan University, vertelde de staatstelevisie dat naarmate de kudde verder naar het noorden trekt, het leefgebied steeds ongeschikter voor de dieren zal worden en ze niet lang kunnen overleven. De olifanten moeten uiteindelijk misschien met behulp van vrachtwagens worden teruggebracht naar het reservaat waar ze vandaan zijn gekomen.

Plotnik zegt dat een ideale uitkomst zou zijn als de olifanten in een natuurgebied terechtkomen waar ze veilig en vrij kunnen leven én waar zowel olifanten als mensen probleemloos veilig naast elkaar kunnen leven. “De dieren terugbrengen naar Xishuangbanna kan een optie zijn, maar we moeten eerst hun beweegredenen van hun tocht begrijpen”, zei Plotnik. Als de dieren worden teruggebracht naar het natuurreservaat, maar de reden waarom ze daar zijn vertrokken is niet aangepakt, is het vrijwel zeker dat de olifanten opnieuw zullen gaan rondzwerven.