De regering van Namibië heeft op 29 januari van dit jaar 170 wilde olifanten via een veiling te koop aangeboden. Volgens de Namibische regering was de verkoop gericht op het terugdringen van overpopulaties wilde olifanten in gebieden die getroffen zijn door droogte en waar conflicten tussen olifanten en mensen in toenemende mate voorkomen. En de regering gaf aan dat de 170 olifanten die aangeboden zijn in de veiling juist de probleemdieren zijn. De regering besloot tot de verkoop van de wilde olifanten als oplossing om conflicten tussen mensen en olifanten terug te dringen, nadat ze bekritiseerd was voor het doodschieten van olifanten als oplossing om de problemen onder controle te krijgen. In augustus heeft Namibië de eerste 57 olifanten verkocht. De verkoop bracht omgerekend $ 537.000 Amerikaanse dollar op en 42 olifanten zullen worden geëxporteerd naar internationale bestemmingen. De overige 15 dieren blijven in Namibië, maar in privébezit. Hoewel de identiteit van de kopers niet bekend is gemaakt, is het zeer waarschijnlijk dat Namibië van plan is om de dieren naar buitenlandse dierentuinen te exporteren, voornamelijk in China en de Verenigde Staten, wat een levenslange gevangenschap zou betekenen voor de geëxporteerde wilde dieren, en mogelijk zelfs leidt tot de ondergang van de kwetsbare populatie woestijnolifanten in Namibië.

Afrikaanse olifanten zijn intelligente, bewuste dieren met een sterk ontwikkelde emotionele complexiteit en sterke sociale en levenslange familiale banden. Het is gewetenloos en wreed om deze dieren te onderwerpen aan brute en traumatische gevangenneming, ze te scheiden van hun families en ze te veroordelen tot levenslange gevangenschap omwille van menselijk vermaak. Internationale natuurbeschermers en experts hebben de beweringen van de regering over conflicten tussen mens en olifant in twijfel getrokken. Meer dan 100.000 mensen ondertekenden een online petitie waarin de veiling werd veroordeeld. Olifantenpopulaties in Namibië worden al decennialang bedreigd door droogte, een hoog sterftecijfer onder babyolifantjes en het zeer lage aantal overgebleven volwassen bullen. Volgens officiële schattingen heeft Namibië een populatie van nog slechts 28.000 olifanten.

Humane Society International, de Franz Weber Foundation, Born Free Foundation en vijf andere organisaties hebben de Namibische autoriteiten dringend opgeroepen om de olifantenexport onmiddellijk stop te zetten, om zowel juridische als ethische redenen. Naast de juridische controverse rond deze export, delen veel deskundigen ernstige zorgen over het dierenwelzijn, sterfte tijdens het vangen en vervoeren, en de levensvooruitzichten voor deze dieren op hun eindbestemming. Zij geven bovendien aan dat de export van 42 wilde olifanten mogelijk in strijd is met de internationale regels van CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). Technisch gezien mag Namibië alleen levende olifanten exporteren naar beschermde natuurgebieden in Afrika, volgens de voorwaarden van de lijst van hun olifantenpopulatie onder CITES. Namibië gebruikt echter een omstreden juridische interpretatie van de voorwaarden om het exporteren van wilde levend gevangen olifanten naar bestemmingen buiten hun natuurlijke leefgebied te rechtvaardigen. Deze interpretatie is zeer controversieel en schept een gevaarlijke maas in de regelgeving voor de toekomstige bescherming van wilde olifanten tegen de gevolgen van internationale handel. ‘Deze voorgenomen export moet worden stopgezet. Anders zullen anderen die dieren in het wild op deze arrogante manier willen exploiteren, met weinig aandacht voor bindende regels en overeenkomsten, dat in de toekomst ook schijnbaar ongestraft kunnen doen”, concludeerde Dr. Mark Jones van Born Free Foundation. De IUCN African Elephant Specialist Group keurt dergelijke exporten af omdat ze niet bijdragen aan het behoud van de soort in zijn natuurlijke habitat.

Het Permanent Comité van CITES zal de wettigheid van de interpretatie van Namibië zoals deze van toepassing is op de export van levende olifanten tijdens de volgende vergadering in 2022 onderzoeken. Ondanks de huidige controverse heeft het CITES-secretariaat op 8 september jl. een verklaring afgelegd waarin de geplande export uit Namibië vrijwel werd goedgekeurd, om deze een paar dagen later weer te herzien na kritiek van verschillende partijen bij CITES en betrokken beschermingsorganisaties. Meerdere nieuwszenders hebben gemeld dat de originele, schadelijke verklaring van het secretariaat Namibië de potentiële dekking geeft om verder te gaan met de export. In de bijgewerkte verklaring van het secretariaat wordt nog steeds niet duidelijk gemaakt dat CITES deze export afkeurt. Dezelfde beschermingsorganisaties vragen het secretariaat nu om de verklaring helemaal in te trekken totdat de wettigheid van deze export volledig is onderzocht door het Permanent Comité van CITES.

Volgens de natuurbeschermingsorganisaties blijven veel vragen nog onbeantwoord, zoals; Waarom worden de verschillende succesvolle opties voor het oplossen van Human Elephant Conflicts (HEC) niet toegepast op de situatie in Namibië? Geld voor dergelijke oplossingen moet beschikbaar zijn omdat alleen Duitsland al sinds september 2019 ruim 70 miljoen Amerikaanse dollar aan financiële hulp voor natuurbehoud heeft overgemaakt naar Namibië. In 73 beschermde natuurgebieden in Afrika is er ruimte voor 730.000 olifanten. Waarom is er niet meer urgentie bij het ontwikkelen en beschermen van corridors voor de dieren? Waarom doet het KAZA-project niet meer? Waarom nam Namibië niet deel aan de Great Elephant Census 2016 en komt men simpelweg met theoretische olifantenaantallen die meer dan twijfelachtig zijn vanwege droogte, stroperij en jacht. Waar is een onafhankelijke recente olifantentelling? Als droogte de reden is om 170 olifanten uit deze regio te verkopen, waarom staat Namibië dan wel de exploratie van olie en schaliegas in hetzelfde gebied toe?

Er zijn dus duidelijk diverse diervriendelijke en bewezen effectieve methodes om problemen terug te dringen én de populatie olifanten in stand te houden. Maar de regering van Namibië gaat voorbij aan al deze potentiële oplossingen, men lijkt zelfs liever af te willen van de olifanten door ze te verkopen, en kiest er helaas voor om geld verdienen aan olie en schaliegas ten koste van het voortbestaan en beschermen van de kwetsbare populatie olifanten in het land.