In Thailand is Saengduen ‘Lek’ Chailert dé persoon die zich al bijna dertig jaar met hart en ziel in zet om het welzijn en de leefomstandigheden van werkolifanten te verbeteren. Ze heeft meer dan honderd olifanten gered uit het toerisme en de illegale houtkapindustrie. Deze olifanten zijn opgevangen in het opvangreservaat Elephant Nature Park (ENP) in Noord-Thailand. Daar herstellen de dieren van hun trauma’s en leiden een zo vrij mogelijk leven in groepsverband met andere olifanten in een beschermde omgeving. De olifanten die Lek en haar team zelf redden zijn vanaf hun redding eigendom van Lek en ENP. Daarmee is de toekomst van de dieren veiliggesteld.

Naast het opvangreservaat ENP, heeft Lek de afgelopen decennia tientallen beschermingsprojecten met olifanten opgezet. Alle beschermingsprojecten zijn ondergebracht onder Save Elephant Nature Foundation (SEF), de overkoepelende organisatie van Lek. Het helpen van olifanten gaat niet zonder de hulp van mensen. Lek organiseert regelmatig bijeenkomsten in ENP voor kampeigenaren, overheidsfunctionarissen en verschillende organisaties, om voorlichting, informatie en educatie te geven over de manier van omgaan met olifanten en dierenwelzijn. Het doel is om meer kampeigenaren ervan te overtuigen om over te stappen naar olifant-vriendelijk toerisme, zodat steeds meer olifanten een beter leven krijgen.

Na het uitbreken van de COVID-crisis werd Lek overspoeld met telefoontjes van wanhopige eigenaren van traditionele kampen in heel Thailand, die om hulp vroegen. Tot aan de coronacrisis werden in deze kampen dagelijks olifantenritjes en circusshows gegeven. Eigenaren smeekten Lek om hulp omdat ze geen inkomsten meer hadden en niet langer voor hun olifanten konden zorgen. Onder normale omstandigheden worden olifanten door Lek niet tijdelijk opgevangen. Als gevolg van de coronapandemie was de situatie heel uitzonderlijk. Daarom heeft Lek sinds het uitbreken van de crisis tientallen olifanten tijdelijk opgevangen. Lek hoopte te bereiken dat een tijdelijk verblijf uiteindelijk een permanent verblijf voor al deze olifanten zou worden. Met de financiële hulp van de stichtingen Gentle Giants en TrunksUp heeft Lek, bijna twee jaar geleden, tientallen olifanten uit verschillende failliet gegane traditionele kampen, opgevangen in de bossen nabij verschillende bergdorpen in Noord-Thailand. Daarmee werd voorkomen dat de dieren in de houtkapindustrie terechtkwamen. Dankzij de financiële steun van Gentle Giants en TrunksUp was er voldoende financiële hulp om de olifanten een zo vrij mogelijk leven te laten leiden en hadden hun bezitters een inkomen tijdens de moeilijke tijd.

Nu Thailand weer opengaat voor toeristen vallen eigenaren van olifanten terug in hun oude patroon zoals vóór de pandemie. Veel olifanten worden weer als vanouds gebruikt in het toerisme voor ritjes, het gedwongen fokken, in circusshows, het bedelen op straat en in de illegale houtkapindustrie. Er zijn eigenaren die hun olifanten uit de beschermingsprojecten halen en de dieren terugsturen naar het wrede leven van voor de pandemie. Entertainment met olifanten in het toerisme is voor hen veel lucratiever dan de dieren onder natuurlijke omstandigheden in een beschermingsproject te laten leven.

De 16-jarige moederolifant Mo To en haar bijna tweejarige zoon Sai Fah, werden een jaar geleden opgevangen bij een bergdorp in Noord-Thailand. Door de coronacrisis had hun bezitter geen geld meer om voor ze te zorgen en had hij moeder en zoon ondergebracht bij een tempel. Daarvóór werd de moeder gebruikt in het toerisme en als fokdier. De afgelopen maanden bloeiden ze op in de beschermde omgeving bij het bergdorp. Daar kwam abrupt een einde aan toen hun eigenaar onlangs besloot om de dieren uit het beschermingsproject te halen en ze als vanouds te gaan gebruiken in het toerisme. Lek zegt: ‘Het is hartverscheurend om te zien hoe moeder- en babyolifanten van elkaar worden gescheiden, zoals bij Mo To en Sai Fah is gebeurd’.

In Laos Elephant Sanctuary heeft Lek tijdens de pandemie, de jonge Suk Dee, haar moeder, Kham Mone en haar tante Kham Suan opgevangen. Lek had daarbij de hoop dat de dieren op termijn voorgoed in de opvang zouden kunnen blijven. Tegen alle verwachtgingen in heeft de eigenaar ze onlangs uit de opvang gehaald. Hij heeft aan Lek verklaard dat hij de moeder van Suk Dee naar een gebied zal brengen waar ze kan paren met de wilde olifant. Lek kan niet bevestigen of de anderhalf jaar oude Suk Dee de wrede training zal ondergaan om haar wil te breken, zoals bij Sai Fah is gebeurd, of niet. Dit nieuws is hartverscheurend, vooral voor de verzorger Flo die een sterke band had met Suk Dee. De verzorger wordt bovendien voortdurend aan het verlies herinnerd door de rouw van Thong Koon, die in de opvang een tante van Suk Dee was. Thong Koon is intens verdrietig en huilt onophoudelijk.

Lek heeft op alle mogelijke manieren geprobeerd de eigenaren van respectievelijk Mo To & Sai Fah en van Suk Dee, haar moeder en haar tante ervan te overtuigen om hun olifanten in de beschermingsprojecten te laten blijven, maar aangezien de olifanten hun privébezit zijn, heeft de eigenaar het recht om met de dieren te doen wat hij van plan is. Lek geeft aan dat er bij het tijdelijk opvangen van olifanten in beschermingsprojecten, altijd het risico bestaat dat een eigenaar op een dag het besluit neemt om het beschermingsproject te verlaten, om de dieren opnieuw in het toerisme of in de houtkapindustrie te gaan gebruiken. Sommige eigenaren zijn bij aanvang ook niet eerlijk tegen Lek, om zo de gewenste hulp te krijgen. Ze gaan in eerste instantie akkoord met de voorwaarden van SEF, wat betekent dat ze ervoor kiezen hun olifanten een diervriendelijk bestaan te geven, maar komen na verloop van tijd terug op hun besluit.

De tragische verhalen van Suk Dee en Sai Fah staan symbool voor het trieste lot van alle werkolifanten. Alle werkolifanten verdienen een zo vrij mogelijk leven onder natuurlijke omstandigheden in een beschermde omgeving. Betere wetgeving, strengere handhaving en goede voorlichting zijn noodzakelijk om de olifant beter te beschermen, aldus Lek.

Er zijn nog steeds mensen die onwetend zijn over de harde realiteit die schuilgaat achter entertainment met olifanten. Als ze eenmaal de wreedheid achter deze selfies, ritjes en de circustrucs beseffen, weigeren de meeste mensen om deel te nemen aan dergelijk lijden. Helaas zijn er ook mensen die zich wel bewust zijn van het leed achter entertainment met olifanten en er desondanks toch voor kiezen om dergelijke plaatsen met olifanten te bezoeken; omdat ze hun eigen belang vooropstellen en graag een selfie met een olifant of een ritje op een olifant willen maken. Dankzij hun egoïsme dragen ze bij aan de instandhouding van het wrede bestaan van olifanten in het toerisme. Pas als iedereen weigert om deel te nemen aan entertainment met olifanten, zouden de eigenaren geen andere keuze hebben dan te stoppen met het aanbieden van dergelijk wreed entertainment met olifanten. Voordat dit is bereikt is er nog een lange weg te gaan.