Umani Springs; het succes van een tweede kans
Umani Springs in Kenia is een vruchtbare oase waar het hele jaar door voldoende voedsel en water is te vinden. Maar dat is niet altijd zo geweest! In 2008, toen het olifantenweeshuis, de Sheldrick Wildlife Trust, de verantwoordelijkheid kreeg om Umani Springs te beheren, was het zelfs voor Dame Daphne Sheldrick moeilijk om het potentieel te zien van het zwaargehavende gebied. Vooral het Kibwezi Forest had zwaar te lijden gehad onder tientallen jaren van stroperij, houtkap, de verbranding van houtskool en veeteelt. Desondanks is Dame Daphne de uitdaging aangegaan om juist deze plek nieuw leven in te blazen. Dankzij jarenlang hard werken zijn Umani Springs en het Kibwezi Forest sinds 2008 getransformeerd tot een centrum van biodiversiteit met een weelderige vegetatie.
De olifantjes Quanza, Faraja, Jasiri en Ziwa werden in de periode 2011-2012, binnen enkele maanden na elkaar geboren in het Amboseli National Park. De ontwikkelingen van de populatie olifanten in dit nationale park wordt al jarenlang gevolgd door de Amboseli Trust for Elephants (ATE). Helaas sloeg in 2012-2013 het noodlot toe en werden Quanza, Faraja en Jasiri binnen enkele maanden na elkaar wees. Hun moeders zijn gedood door stropers! De toen eenjarige Quanza was zelfs getuige van de brute moord op haar hele familie en is voor het leven getraumatiseerd. Faraja zwierf wekenlang alleen rond voordat hij werd gered. Zijn halfbroer Jasiri heeft zelfs maandenlang alleen in het Amboseli-ecosysteem weten te overleven, voordat ook hij werd gevonden en gered. Faraja en Jasiri hebben dezelfde vader, een albino olifant. De halfbroertjes hebben daardoor een lichte huid en blonde haren. Maar als zij hun lichaam bedekken met modder en zand zijn ze nauwelijks te onderscheiden van de andere olifantjes.
De moeder van Ziwa leed aan een mysterieuze ziekte waarvoor ATE de hulp inriep van het gezamenlijke veterinaire team van de Sheldrick Wildlife Trust en de Kenya Wildlife Service. Drie weken na een eerste behandeling werd de hulp van het veterinaire team opnieuw ingeroepen. Helaas kon men toen niets meer voor de stervende moederolifant betekenen en moest men haar laten inslapen. Ziwa heeft zijn moeder tot het laatste moment beschermd tegen hyena’s. Na het overlijden van zijn moeder is Ziwa in het weeshuis opgevangen. De eerste periode verliep voorspoedig. Enige tijd later, toen hij inmiddels in de opvang in Ithumba verbleef, kreeg Ziwa ernstige gezondheidsproblemen en werd hij teruggebracht naar Nairobi. De medische voorzieningen zijn in Nairobi beter dan in Ithumba. Dankzij maandenlange intensieve medische zorg en een levensreddende bloedtransfusie kwam Ziwa er weer bovenop.
In ongeveer dezelfde periode als Quanza, Faraja en Jasiri, zijn ook de weesolifantjes Murera en Sonje het slachtoffer geworden van stroperij. Daarbij verloren ze niet alleen hun moeder, maar raakten ze zelf ook gewond. Murera was lam aan één achterpoot en had aan de andere kant een ontwrichte heup, nadat ze in een vergiftigd spijkerbed was gestapt, kort voordat ze wees werd. Dat is een zeer wrede manier van stropen! Haar overlevingskansen waren klein. Murera beschikte over bijzonder veel doorzettingsvermogen en vocht voor haar herstel. Na langdurige intensieve medische verzorging in het weeshuis is ze er bovenop gekomen. Haar achterpoot is blijvend gehandicapt, daardoor loopt ze langzamer dan andere olifantjes. In de babyopvang kreeg Murera een sterke band met Sonje die ook een manke achterpoot heeft. Lima Lima werd in een uitgemergelde conditie gevonden. Daardoor heeft ze, ruim tien jaar later, nog altijd een instinctief sterke drang naar een overvloed aan voedsel, uit angst opnieuw honger te moeten lijden. Daphne Sheldrick realiseerde zich dat de meest kwetsbare weesolifantjes, waaronder Murera en Sonje, Quanza, Lima Lima Faraja, Jasiri en Ziwa het moeilijk zouden krijgen om te overleven in onherbergzame gebieden als Voi of Ithumba. Daarom wilde Daphne een speciale plek creëren waar juist deze olifantjes de best mogelijke kans zouden krijgen om zelfstandig in de vrije natuur te kunnen leven. Daarom besloot Daphne om in 2014 in Umani Springs een opvang te bouwen.
Eind 2014 waren Murera en Sonje de eerste weesolifanten de nieuwe opvang in Umani Springs, later gevolgd door Ziwa, Quanza, Lima Lima, Faraja, Jasiri, Ngasha en Zongoloni. Ook al is Umani Springs een bosrijke omgeving de weesolifantjes leggen dagelijks wel flinke afstanden af om voldoende gevarieerd voedsel te vinden. De weesolifantjes hebben de afgelopen jaren laten zien dat Umani Springs een geschikt natuurgebied is voor weesolifanten met gezondheidsproblemen. Ze ondervinden relatief weinig hinder van hun lichamelijke beperkingen en genieten volop van de bosrijke omgeving in het Kibwezi Forest en de heuvelachtige graslanden in de Chyulu Hills. De aanwezigheid van de jonge weesolifantjes in het Kibwezi Forest heeft ervoor gezorgd dat de lokale wilde olifanten, die deze plek jarenlang vermeden, ook gaandeweg weer naar dit vruchtbare gebied zijn teruggekeerd.
In 2019 zetten de jonge bullen Ziwa, Faraja en Ngasha de definitieve stap naar een zelfstandig leven in de natuur. Enkele maanden later sloten Jasiri en Zongoloni zich bij de drie jonge bullen aan. Terwijl de meeste seniorwezen, die door de verzorgers de ‘nachtclubbers’ worden genoemd, nauwe banden onderhouden met de afhankelijke weeskudde, is Ziwa zijn eigen weg gegaan. Als hij zich aansluit bij de weeskudde, brengt hij vaak een paar wilde vrienden mee. Ziwa houdt zich altijd netjes aan de etiquette en introduceert de nieuwkomers altijd het eerst aan Lima, Lima, Sonje, Zongoloni, Quanza of Murera. Door de jaren heen is Ziwa een belangrijke schakel geworden tussen de afhankelijke wezen en de lokale wilde olifantenpopulatie. De verzorgers hebben Ziwa de ‘Lone Ranger’ genoemd. Hoewel hij van tijd tot tijd de weeskudde blijft bezoeken is hij volledig geaccepteerd door de wilde olifanten van het Kibwezi Forest en de Chyulu Hills. Onlangs vond Ziwa aansluiting bij een kleine kudde, die hem heeft geadopteerd. Afgezien van een jong mannelijk babyolifantje is Ziwa de enige bul in deze kudde. Soms brengen ze een bezoek aan de weeskudde. Gezien het feit dat Ziwa werd gered uit het omliggende Amboseli-ecosysteem, is het goed mogelijk dat deze olifanten biologische familieleden van hem zijn. Net zoals hij toegewijd was aan zijn moeder, beschermt Ziwa zijn uitverkoren familie en de weeskudde fel.
Murera heeft het afgelopen jaar geëxperimenteerd met een zelfstandig leven in de natuur. Ze heeft zo nu en dan een nacht buiten de opvang doorgebracht, in het gezelschap van het groepje ‘nachtclubbers’. Uiteindelijk heeft Murera besloten dat ze nog niet klaar is voor een zelfstandig leven buiten de opvang. Lima Lima brengt af en toe een nacht in de natuur door, bij voorkeur in het gezelschap van een bevriende wilde kudde met babyolifantjes. Als haar vrienden verder willen trekken, wordt Lima Lima zelfs door haar vrienden teruggebracht naar de opvang. Ook Sonje heeft wel eens een nacht buiten de opvang bij bevriende wilde olifanten doorgebracht. De laatste periode hebben Quanza en Sonje de zorg voor de jongste olifantjes op zich genomen. Daardoor brengt Sonje tegenwoordig alle nachten in de opvang door. Quanza heeft nog nooit een nacht buiten de opvang doorgebracht. Zij beschouwt de opvang als de meest veilige plaats, vooral ’s nachts.
Tegenwoordig is het Kibwezi Forest de thuisbasis van een toenemend aantal wilde olifanten, die bijdragen aan de reïntegratie van de weesolifantjes naar een zelfstandig leven in het wild. De transformatie van het Kibwezi Forest en van de weesolifantjes, die laten zien dat dit een heel geschikte plek is om zelfstandig in de natuur te leven, is een mooi voorbeeld van hoe een tweede kans ervoor kan zorgen dat de natuurlijke wereld zich herstelt en op een prachtige manier floreert.
© The Sheldrick Wildlife Trust