Zelfstandig leven
Gemunu, Hercules, Kalana, Malindu, Manike, Sirimali en Wasala een stap dichterbij naar de weg van volwassenheid
Onlangs heeft een groep van 20 weesolifantjes de grote stap gezet naar een zelfstandig leven in het aangrenzende Udawalawe National Park. Tot deze groep behoren de weesolifanten Wasala, Kalana, Hercules, Manike, Sirimali, Malindu en Gemunu uit ons peetouderprogramma. Dr. Vijitha Perera en zijn team zijn blij met dit historische moment. Niet alleen omdat het de eerste keer is dat er zo’n grote groep weesolifantjes teruggaat naar een zelfstandig leven, maar ook omdat het de eerste keer is dat er een ander beleid voor de vrijlating is gevolgd; het Soft Release Program. Voorheen werden de weesolifanten die groot en zelfstandig genoeg waren geselecteerd en in een kleine groep per truck naar een van de nationale parken gebracht. Voordat ze aan de lange reis begonnen kregen zij een lichte verdoving waardoor de lange reis minder stressvol was. Wanneer de verdoving was uitgewerkt stonden de olifanten in hun nieuwe omgeving, gescheiden van hun olifanten-familie in het weeshuis. Dit was een onrustige situatie. Helemaal voor olifanten die aan het begin van hun leven emotioneel en sociaal getraumatiseerd zijn geweest door het scheiden van hun moeder. Geleidelijk werden zij door de in het wild levende olifanten opgenomen in de groep. En gelukkig kunnen alle al eerder vrijgelaten weesolifanten zich goed redden. Evengoed werd het tijd voor verandering. Er werd besloten dat er een betere manier van vrijlating was en het Soft Release Program werd geïntroduceerd.
Zoals de naam al aangeeft is het programma ontworpen om stap voor stap te wennen aan de nieuwe situatie, zodat de olifanten niet van de ene op de andere dag worden geconfronteerd met stressvolle en harde veranderingen. Allereerst is er goed gekeken naar een geschikte locatie grenzend aan de opvang waar de olifantjes het grootst gedeelte van hun leven hebben doorgebracht en bekend zijn met de omgeving. Vervolgens is de groep weesolifanten onder begeleiding van de verzorgers naar deze plek gebracht. Hun melkvoeding werd vervangen door ‘Herbivoorkorrels’, een voedingssupplement dat gewoonlijk voor runderen en paarden wordt gebruikt. In de eerste periode kregen de olifantjes de korrels twee keer per dag aangeboden. De verzorgers waren dag en nacht bij hen aanwezig, zodat de olifantjes zich veilig genoeg voelden om de nieuwe omgeving te leren kennen, onder toezicht van hun vertrouwde mensenfamilie. Geleidelijk aan hebben de verzorgers zich teruggetrokken en inmiddels krijgen de olifantjes nog maar een keer per dag korrels aangeboden.
Op dit moment leeft de groep verspreid in een gebied van 50 hectare omheind natuurgebied. Wanneer zij helemaal zijn geacclimatiseerd zal de omheining op verschillende punten afgebroken worden, zodat de olifantjes buiten dit gebied kunnen komen maar ook weer terug kunnen lopen naar de opvang. Hoewel het ETH-team zich heeft ingezet om te voorkomen dat er in dit stuk omheind natuurgebied wilde olifanten werden opgesloten, werden ze toch enigszins verrast door drie senior-olifanten. Deze drie olifanten hadden besloten om zich bij de groep van 20 weesolifanten aan te sluiten. Verrassend genoeg bleken dit geen onbekenden te zijn. Het was een bul en twee vrouwtjes die drie jaar eerder waren teruggezet in Udawalawe National Park. Tijdens deze drie jaren hebben ze elk plekje in het park kunnen verkennen. Dr. Perera was dan ook aangenaam verrast dat deze drie senior-weesolifanten zich bij de groep hebben gevoegd. Waarschijnlijk zullen zij de meest gastvrije gidsen zijn om de groep van 20 junior-weesolifanten te begeleiden in het nationaal park. Hun ervaringen zullen heel nuttig zijn voor de groep om tijdens de eerste dagen in het wild te overleven.
Hoewel het ETH- team heel blij is met het vrijlaten van deze weesolifanten, is het voor de achtergebleven babyolifantjes een stuk lastiger. Wanneer babyolifantjes gered worden en in de opvang opgenomen, worden zij de eerste periode verzorgd door mensen, terwijl ze geen mensen gewend zijn. Wanneer hun gezondheid stabiliseert worden zij voorgesteld aan de andere weesolifanten. Voor kleine olifantjes zorgen is een aangeboren gedrag van vrouwelijke olifanten. Hoewel de vrouwtjes zelf nog maar tussen de 3 en 6 jaar oud zijn, vertonen zij toch dit moederzorggedrag. Zij verwelkomen de nieuwkomers en nemen de verantwoordelijkheid op zich om voor hen te zorgen. Behalve het geven van melk, voorzien ze in alle andere behoeften van de jonge dieren. Wanneer de junior-weesolifanten ETH verlaten, missen de jongeren hun naaste verwanten in de kudde. Daarom is het voor hen een stressvolle gebeurtenis. Tegelijkertijd beïnvloedt het de stabiliteit van de groep.
Wanneer de leiders de kudde verlaten, krijgen anderen het moeilijk met het nemen van beslissingen. Ze moeten nadenken over wie ze moeten volgen om te grazen, te spelen, te baden, water te drinken en uit te rusten. Meestal duurt het een paar weken voordat de sociale structuur zich stabiliseert en alles weer normaal wordt. Deze keer had het een enorme impact op de 51 kleine weesolifantjes. Toen de grote groep van 20 olifanten de kudde verliet, viel de hogere rangorde van de kudde weg waardoor de weesjes erg in de war waren. De verzorgers moesten de kleinste olifantjes speciale aandacht geven en vaker ingrijpen om de routine-activiteiten in de kudde te behouden.
In de loop van de tijd vinden de jonge babyolifantjes nieuwe vrouwtjes als hun surrogaatmoeder en de wat oudere vrouwtjes tussen de 4 en 5 jaar zullen de verantwoordelijkheid als matriarchen voor de kudde op zich nemen. De bulletjes van 4 en 5 jaar zullen hun kracht gaan tonen om een van de dominante olifanten in de kudde te worden.
